برخی نظریه های موجود در خصوص رابطه ي میان همکاری های سنتی و رسمی :

الف ) نظریه ی" فالس بوردا " :

هیچگونه ارتباط ملموس و مشخصی بین همکاری های سنتی و جدید وجود ندارد . این دو پدیده یا مقوله ، مجزا و مستقل از هم بوده و نمی توان و نباید برای مرتبط کردن آن ها با یکدیگر کوشش نمود .

ب ) نظریه ی" وجود ارتباط مشخص بین همکاری های سنتی و شرکت های تعاونی "  ؛  بر اساس این نظریه :

·         شرکت های تعاونی شکل کامل شده و منطبق شده ی همکاری های سنتی با شرایط و روابط جدید اجتماعی _ اقتصادی ، در جوامع پیشرفته است .

·         هسته ی اصلی که تعیین کننده ی ماهیت تعاون در شکل سنتی و رسمی است ، همان پدیده ی همکاری می باشد که تعدادی افراد برای حل مشکلات مشترک خود به آن متوسل می شوند .

·         همکاری در واقع پدیده ی واحدی است  که در شرایط متفاوت در پوسته ها و پوشش های متفاوتی ، متناسب با آن شرایط پیچیده می شود . و لذا همکاری های سنتی و شرکت های تعاونی ، هریک مناسب برای دوره ی خاصی از زندگی اقتصادی _ اجتماعی جوامع است و تنها در آن شرایط کاربرد ، اثر مفید دارند .

·         کوشش در حفظ همکاری های سنتی در موقعیت جدید ، بعد از آن که شرایط لازم برای بقا و استمرار  آن ها از بین رفت ، کوششی بی فایده به شمار می رود .

·         همکاری های سنتی در شرایط پیش از ظهور اقتصاد بازار و در جوامع بسته و خودمصرف به وجود می آیند و کارآیی دارند . شرکت های تعاونی ( تعاونی های رسمی ) در جامعه ای که روابط جدید اقتصادی و اقتصاد بازار در آن حاکم گشته ، امکان تشکیل و توسعه دارند .

ج ) نظریه ی " تاثیر مثبت همکاری های سنتی در تشکیل و استقرار تعاونی های رسمی " ؛ بر اساس این نظریه :

چنانچه وجود و سابقه ی همکاری های سنتی در جامعه به حدی باشد که به ایجاد فرهنگ همکاری  و روح تعاون در آن جامعه منجر گردد ، می تواند در تشکیل و استقرار تعاونی های رسمی و توسعه ی آن ها موثر باشد .

هفت ویژگی مهم تعاونی های رسمی ( ویژگی های متمایز کننده ی تعاونی های رسمی از تعاونی های سنتی ) :

1.      رسمیت داشتن

2.      حاکمیت قوانین وضعی

3.      مشابهت در شکل و محتوا

4.      فعالیت بلند مدت

5.      اشکال و انواع مشخص

6.      ابعاد نامحدود

7.      سازماندهی دقیق و مدیریت جدید .

مفهوم رسمیت داشتن تعاونی های رسمی :

تعاونی های رسمی دارای  رسمیت قانونی هستند که طی مراحل قانونی معین به ترتیب : 1 ) تشکیل مجمع موسس 2 ) تدوین صورتجلسه مجمع با امضا های لازم 3 ) ارایه ی مدارک ضروری به سازمان ثبت شرکت ها  ؛ به ثبت رسیده و شخصیت حقوقی پیدا می کنند . بنابراین رسمیت داشتن ناشی از احراز شخصیت حقوقی است . به این ترتیب شرکت های تعاونی یک جمع منسجم با حقوق قانونی مشخص  و توانایی انجام اقدامات اقتصادی و حقوقی کامل ( همانند اشخاص حقیقی ) می باشند .

مفهوم حاکمیت قوانین وضعی در تعاونی های رسمی :

بر شرکت های تعاونی برخلاف همکاری های سنتی ، قوانین و مقررات مکتوب که توسط مراجع قانونگذاری کشور وضع شده اند ، حاکمیت دارند . این قوانین ( مانند قانون های خاص تعاونی ها ، تجارت ، مالیات و ... و آیین نامه ها ، دستورالعمل ها و بخشنامه ها ) وجوه و روابط مختلف درونی و بیرونی تعاونی ها را شکل می دهد  و تخلف از آن ها ، قابل پیگیری است .

مفهوم مشابهت تعاونی های رسمی در شکل و محتوا :

تعاونی های رسمی به دلیل پیروی از قوانین و مقررات مشابه ، در وجوه اصلی خود ، شکل و محتوا مشابه دارند .

تعاونی های سنتی به دلیل وابستگی به فرهنگ و آداب و روسم جوامع و تفاوت فرهنگ  هر جامعه نسبت به جامعه ی دیگر ، متفاوت هستند .

مفهوم فعالیت بلند مدت در تعاونی های رسمی :

شرکت های تعاونی برای مدت طولانی تشکیل می شوند و لذا در اساسنامه ی آن ها ، مدت فعالیت نامحدود ذکر می شود .

مفهوم اشکال و انوع مشخص تعاونی های رسمی :

تعاونی های رسمی بر خلاف همکاری های سنتی ، در چند نوع مشخص تشکیل شده و در این انواع نیز چندان قابل گسترش نیستند .

مفوم ابعاد نامحدود تعاونی های رسمی :

تعاونی های رسمی دارای زمینه ی گسترش و افزایش تعداد اعضا ی خود هستند . ( به ویژه در انواع غیرتولیدی آن ها )  اما همکاری های سنتی معمولا با تعداد افراد معدودی شکل گرفته و اغلب در همان ابعاد باقی می مانند .

سازماندهی دقیق و مدیریت جدید در تعاونی های رسمی :

1 ) ضرورت سازماندهی دقیق ناشی از :  

1-      پیچیدگی سازمانی ، تقسیم کار و پیدایش تخصص در درون تعاونی های رسمی .

2-      قرار گرفتن در اجتماعی پیچیده که سایر نهادها ، اجزا و فعالیت های آن به شکل رسمی و سازمان یافته است و انجام هر امری به ویژه عملیات اقتصادی ، به سادگی و بدون استفاده از دستاوردهای جدید علمی ممکن نیست .

نکته : میزان و شکل استفاده ی تعاونی های رسمی از دانش سازماندهی و تجربیات علمی باید متناسب با مقتضیات اجتماعی _ اقتصادی و ساختار محیطی که در آن قرار گرفته اند و نیز نوع فعالیت آن ها باشد .

2 ) ضرورت کاربرد مدیریت علمی در تعاونی های رسمی ناشی از :

وجود رقبا و مخالفان قدرتمند است ؛ در حالی که همکاری های سنتی با هیچگونه رقابت و مقاومت مواجه نیستند .

نکته : میزان و کاربرد استفاده از مدیریت علمی در تعاونی های به عوامل بیرونی و درونی بستگی دارد .

عوامل بیرونی مانند درجه ی رشد و اعتلای امر ساماندهی و مدیریت علمی در جامعه .

عوامل درونی مانند نوع فعالیت و ابعاد و حجم آن ، سطح دانش مدیریتی اعضا ، امکانات مالی تعاونی و ...